1. Kim jest sprzedawca?
Importer, dystrybutor, a może serwisant? Czy sprzedawca jest autoryzowany? Posiada odpowiednią wiedzę i środki, aby zapewnić instalację autoklawu, szkolenie z obsługi oraz zapewni serwis gwarancyjny i pogwarancyjny w każdym zakątku Polski? Jak możemy to sprawdzić ? Najlepiej zapytajmy sprzedawcę jaki jest jego status w odniesieniu do producenta. Zazwyczaj importer czy bezpośredni dystrybutor jest autoryzowany przez producenta czyli posiada niezbędna wiedzę i umiejętności, aby zapewnić kupującemu pełne wsparcie od doradzenia jaki autoklaw jest dla nas najlepszy po serwis techniczny na długo po okresie gwarancji. Zapytajmy też jak długo autoklawy, którymi jesteśmy zainteresowani są obecne na polskim rynku oraz ile autoklawów już pracuje w Polsce. Wówczas ocenimy doświadczenie sprzedawcy i jego zaangażowanie w daną markę.
2. Kto jest producentem autoklawu i czy urządzenie posiada niezbędne dokumenty?
Standardy europejskie, które obowiązują w Polsce nie zawsze są przestrzegane przez producentów spoza Unii Europejskiej.
To gdzie został wyprodukowany autoklaw ma ogromne znaczenie. Wszystkie parametry pracy autoklawu muszą spełniać normę europejską dotycząca małych sterylizatorów EN 13060. Bezwzględnie sprzedawca powinien przedstawić deklarację zgodności CE z normą medyczną 93/42/EEC. Ta deklaracja informuje o przeznaczeniu urządzenia, że jest to sterylizator parowy do stosowania w medycynie oraz, że pod względem bezpieczeństwa elektrycznego jest wykonany zgodnie z obowiązującymi normami. Na deklaracji musi być widoczna nazwa urządzenia, numer seryjny oraz 4-cyfrowy numer jednostki certyfikującej dany produkt.
Deklaracja ta jest wymagana przez Sanepid. Dodatkowo wymagane są dokumenty dla Urzędu Dozoru Technicznego, zazwyczaj jest to certyfikat na zawór bezpieczeństwa oraz deklaracja na kocioł. Dokumenty te są dostarczane przez producenta dla konkretnego autoklawu z unikalnym numerem seryjnym. Tylko wówczas możemy być pewni, że autoklaw jest wykonany w należyty sposób, zgodnie z obowiązującymi normami i w konsekwencji, że jest bezpieczny.
Dodatkowym atutem przemawiającym za wyborem producenta europejskiego jest szybki i łatwy dostęp do części zamiennych. Ważne jest jak szybko sprzedawca będzie mógł nas wesprzeć w przypadku nieprzewidzianej awarii.
3. Jakiej klasy autoklaw jest wymagany w gabinecie stomatologicznym?
Klasa B jest aktualnie najbardziej zaawansowaną klasą sterylizacji i tak naprawdę jedyną rekomendowaną dla gabinetów medycznych. Autoklaw tego typu ma możliwość skutecznej sterylizacji każdego rodzaju wsadu z uwzględnieniem narzędzi typu A (wgłębionych), porowatych, a także litych opakowanych i nieopakowanych. W klasie B można wyróżnić kilka programów w zależności od temperatury, ciśnienia i czasu trwania fazy sterylizacji oraz wielkości wsadu.
Dzięki programowi B121 można wysterylizować materiały z tworzywa sztucznego i np. końcówki stomatologiczne, jest to możliwe dzięki niższej temperaturze, ale wydłużonej fazie sterylizacji. Programy B Prion są przeznaczone do sterylizacji narzędzi po wizytach pacjentów z chorobami zakaźnymi, faza sterylizacji jest wydłużona przy zachowaniu najwyższych parametrów temperatury i ciśnienia.
W autoklawach klasy B czasy sterylizacji są krótsze niż w klasie S. Ekspozycja komponentów na wysokie ciśnienie i temperaturę jest krótsza niż w urządzeniach o niższych klasach sterylizacji co przyczynia się do dłuższej i niezawodnej pracy urządzeń.
4. Co tak naprawdę jest potwierdzeniem, że autoklaw jest klasy B?
Przede wszystkim deklaracja producenta, że autoklaw spełnia europejską normę o małych sterylizatorach EN 13060.
Dodatkowo autoklaw klasy B musi przejść pozytywnie test Helix’a – potwierdza całkowite usunięcie powietrza z komory sterylizacyjnej i dotarcie pary wodnej poprzez rurkę aplikatora do wskaźnika chemicznego umiejscowionego na końcu tej rurki. Jeżeli powietrze nie zostanie skutecznie usunięte wskaźnik nie przebarwi się ewentualnie jego przebarwienie nie będzie jednolite.
Dodatkowym testem jest Bowie&Dick – test na przenikalność pary wodnej we wsadach porowatych oraz test szczelności Vacuum – sprawdzający szczelność całego układu w autoklawie.
5. Jaką wybrać pojemność komory sterylizacyjnej?
Najczęściej spotykane są dwie pojemności ok. 18 i 24 litrów. Przy wyborze należy kierować się tak naprawdę ilością sterylizacji w ciągu dnia. Jeżeli w gabinecie wykonuje się jedną – dwie sterylizacje wystarczy mniejsza pojemność. Przy większej ilości sterylizacji zdecydowanie poleca się większą pojemność, oszczędzi to czas i zużycie wody oraz energii. Jeżeli planujemy rozwój naszej praktyki powinniśmy już na początku wybrać większą pojemność.
Proszę również sprawdzić czy większa pojemność nie wiąże się z większymi wymiarami zewnętrznymi co może utrudnić wpasowanie autoklawu do aktualnej zabudowy meblowej. Są producenci jak np. Euronda, którzy bez względu na pojemność komory oferują jednakowe wymiary autoklawu, tak aby wybór spowodowany był tylko pojemnością komory i autoklaw zmieścił się na standardowym blacie o głębokości 50 cm.
6. Czasy cykli sterylizacji – dlaczego mają znaczenie?
Mają ogromne znaczenie jeżeli weźmiemy pod uwagę gabinety, kliniki wielostanowiskowe gdzie wykonuje się po kilka sterylizacji dziennie.
Na rynku można spotkać autoklawy o dużej efektywności z mocną pompą próżniową o wydajności nawet 38 l/min, z zewnętrznym generatorem pary.
Komponenty te sprawiają, że czas cyklu znacznie się skraca, a jego multiplikacja przez ilość wykonywanych cykli pozwala na oszczędność ogromnej ilości czasu w skali całego dnia.
Wśród oferty firmy Euronda na uwagę zasługuje model E10, gdzie najkrótszy cykl wynosi zaledwie 20 minut + czas suszenia (uzależniony od wielkości wsadu).
Bardzo dobrym rozwiązaniem dla gabinetów wielostanowiskowych jest zakup dwóch czy nawet trzech autoklawów, aby zabezpieczyć lekarzy w odpowiednią ilość wysterylizowanych narzędzi.
7. Jak zasilać autoklaw w wodę?
Mamy dwie opcje do wyboru:
- napełnianie autoklawu manualnie, nalewając wodę bezpośrednio do zbiornika
- zasilanie zautomatyzowane poprzez podłączenie uzdatniacza wody np. Aquafilter lub systemu odwróconej osmozy np. Aquaosmo.
Tutaj kryterium wyboru opiera się na ilości cykli wykonywanych w ciągu jednego dnia. Jeżeli przewidujemy dwa lub więcej warto przemyśleć podłączenie autoklawu do filtra uzdatniającego. Znacznie przyspieszy to pracę i zaoszczędzi nasz czas na przygotowaniu wody destylowanej i ręcznego jej uzupełniania.
Przed decyzją o podłączeniu systemów uzdatniających warto sprawdzić jakość wody dostarczanej przez wodociągi, zbyt duża twardość może być konsekwencją dość częstych wymian wkładów filtrujących. Jeżeli woda jest złej jakości warto pomyśleć o zastosowaniu systemu odwróconej osmozy, który jest najskuteczniejszym systemem oczyszczania wody, a dodatkowo uzyskaną wodę będziemy mogli użyć np. do zasilania butelki na wodę dla instrumentów w unicie stomatologicznym.
8. Więcej o wodzie i systemach wspomagających pracę autoklawu.
Wysoka temperatura, duża wilgotność i ciśnienie przekraczające 2 bary. Warunki w jakich pracuje autoklaw są bardzo niesprzyjające i mogą być awariogenne jeżeli nie zastosuje się odpowiednich zabezpieczeń.
Zapytajmy sprzedawcę jakie systemy zastosował producent, aby praca autoklawu była możliwie jak najbardziej efektywna, bezproblemowa i żeby autoklaw służył nam przez długie lata.
Warto, aby autoklaw był wyposażony w miernik przewodności wody, czujnik który mierzy na bieżąco przed każdym cyklem wartość wody w mikrosiemensach – czyli zawartość minerałów w wodzie.
Dzięki takiemu czujnikowi mamy pewność, że autoklaw nie rozpocznie pracy jeżeli jakość wody nie będzie wystarczająca. W przypadku autoklawów Euronda producent zaleca, aby parametr ten był na poziomie 15 um.
Jest to bardzo surowe kryterium, które nie jest spełnianie przez innych producentów, którzy dopuszczają większe wartości.
Czujnik przewodności jest umiejscowiony wewnątrz zbiornika na wodę czystą lub ewentualnie w uzdatniaczu wody, który zasila autoklaw.
Dodatkowym elementem układu hydraulicznego, który chroni autoklaw przed ewentualnymi awariami jest separator woda-powietrze. Jest to „ratownik” dla pompy próżniowej, który oddziela powietrze od pozostałej materii mogącej się znaleźć na drodze do pomy jak zabrudzenia czy resztki oleju ze smarowania końcówek. Dzięki temu pompa funkcjonuje w idealnych warunkach przez długi okres czasu.
Kontrola zanieczyszczeń – takie proste rozwiązanie powinien posiadać każdy autoklaw. Umożliwia automatyczne usuwanie ewentualnych pozostałości zanieczyszczeń na narzędziach z obwodu hydraulicznego i odprowadza je bezpośrednio do zbiornika wody zużytej, ułatwiając pracę urządzenia, nawet w obecności zanieczyszczeń w obwodzie hydraulicznym lub w instalacji odpływowej. Zapewnienia oczywiście większą trwałość autoklawu.
Dostęp do zbiorników na wodę, ich łatwa inspekcja i czyszczenie bez pomocy serwisu. Takie rozwiązanie jako pierwsza zaproponowała firma Euronda. Jest to doskonałe w swojej prostocie narzędzie do cyklicznej konserwacji i kontroli zbiorników. Dzięki temu mamy możliwość zachowania idealnej czystości w zbiornikach, gdzie panuje sprzyjające środowisko do wzrostu niepożądanych mikroorganizmów jeżeli zbiorniki pozostają zanieczyszczone. Dodatkowo autoklaw Euronda sam komunikuje co 100 cykli, że należy wykonać konserwację zbiorników. Czysta woda to podstawa!
9. Jakie są możliwości walidacji, prowadzenia dokumentacji i zapisu danych o cyklach?
W odniesieniu do bieżących wytycznych każdy cykl procesu sterylizacji należy dokumentować, uwzględniając informacje dotyczące kontroli fizycznej, chemicznej i biologicznej.
Każdy proces musi być powtarzalny. Ogromnym atutem wśród proponowanych aktualnie autoklawów jest możliwość elektronicznego zapisu danych o cyklach, sprawdzenie powtarzalności parametrów, śledzenie i możliwość wyszukiwania konkretnego cyklu.
Standardem staje się zapis danych na nośniku np. karcie SD., i przesyłanie danych do komputera poprzez łącze przewodowe Ethernet lub przez bezprzewodowe połączenie z komputerem WiFi. Zapis danych to dopiero pierwszy krok, drugim jest zarządzanie danymi, a to jest możliwe dzięki specjalnemu oprogramowaniu. Producent Euronda daje swoim klientom możliwość korzystania z profesjonalnego oprogramowania E-Memory zupełnie bezpłatnie. Jest to doskonałe narzędzie, które zapewnia pełne śledzenie całego procesu sterylizacji.
Dodatkowo, jeżeli w gabinecie są inne urządzenia z możliwością cyfrowej dokumentacji cykli możliwa staje się kontrola poszczególnych etapów drogi instrumentów od myjni – termodezynfektora, poprzez pakowanie aż do sterylizacji.
Dodatkowo, warto mieć możliwość wydruku danych o cyklach co jeszcze jest często wymagane przez Sanepid.
Autoklaw powinien mieć możliwość, w każdym momencie, szybkiej i łatwej instalacji wybranej drukarki: etykiet samoprzylepnych lub raportów papierowych. Ciekawym rozwiązaniem jest również współpraca oprogramowania autoklawu z najpopularniejszym programem do zarządzania gabinetem stomatologicznym ProDentis. Wówczas dane dotyczące procesu sterylizacji są automatycznie przypisywane do danego pacjenta, który jest zarejestrowany w programie.
10. Systemy ułatwiające pracę – panel sterujący.
Większość producentów proponuje dzisiaj duże, kolorowe wyświetlacze/panele, dzięki którym kontrolujemy pracę autoklawu. Jest to duże ułatwienie, szczególnie gdy obsługa opiera się na intuicyjnych ikonach, a wybór programu jest bardzo prosty.
Panel prowadzi nas krok po kroku do uruchomienia właściwego cyklu, informując jednocześnie ile i jaki wsad możemy włożyć do komory oraz jak długo będzie trwał cykl.Z poziomu panelu wprowadzamy dane osoby obsługującej autoklaw, zarówno tej, która uruchamia cykl jak i tej, która zwalnia wsad do użytku.
Dodatkowym atutem jest komunikacja serwisu technicznego z autoklawem i szybka diagnoza w przypadku ewentualnych problemów. Autoklawy nowej generacji jak np. Euronda generuje specjalne pliki dla użytku serwisu technicznego, z których można wyczytać informacje o nieprawidłowościach na każdym etapie cyklu. Daje to również możliwość zdalnej diagnozy i szybkiego rozwiązania problemu. Autoklaw powinien także informować użytkownika o terminach przeglądów i okresowych konserwacjach.
11. Koszty obsługi, serwisowania i konserwacji.
Sprzedawca powinien potrafić udzielić informacji na temat jakie koszty są związane z codziennym użytkowaniem autoklawu. Jakie jest zużycie wody na cykl i jaka jest konsumpcja energii? Najbardziej optymalne zużycie wody to 300 ml/cykl, a pobór mocy to 2300 W. Jak często należy wykonywać okresowe przeglądy i konserwacje?
Wśród komponentów, które są najczęściej zalecane do wymiany to oczywiście uszczelka drzwi oraz filtr bakteriologiczny. Zazwyczaj filtr wymienia się co 500 cykli lub po 1 roku użytkowania. Uszczelkę natomiast co 1000 cykli lub co 2 lata.
Na rynku można spotkać wiele ofert na części zużywalne do autoklawów w cenach „podejrzanie” atrakcyjnych. Pamiętajmy, aby używać tylko i wyłącznie oryginalnych części, nie kupujmy zamienników co do których nie ma pewności jak się zachowają w pracy z naszym autoklawem i czy nie stworzą zagrożenia dla użytkowników.
Producenci zalecają , aby raz na dwa lata (lub po 1000 cykli) wykonać pełny przegląd techniczny autoklawu z zastosowaniem dedykowanego do danego autoklawu zestawu części zamiennych. Wówczas mamy gwarancję, że autoklaw będzie pracował bez problemów i niepotrzebnych przestojów, które mogą zrujnować cały harmonogram prac w gabinecie.
Wycena przeglądu technicznego jest zazwyczaj oparta o koszty dojazdu, robocizny i ceny zestawu serwisowego. Warto zapytać sprzedawcę jak się odbywają takie procedury, czy autoklaw jest serwisowany na miejscu w gabinecie, czy konieczny jest transport autoklawu do serwisu i jakie są koszty. Zazwyczaj przeglądu dokonuje się w serwisie producenta ponieważ jest to dość czasochłonna procedura, autoklaw dodatkowo wymaga przeprowadzenia kilku cykli testowych.
12. Czy dostępne są referencje na temat oferowanych autoklawów – czy sprzedawca potrafi się nimi wykazać?
Warto zapytać sprzedawcę o kliniki, szpitale czy akademie medyczne lub inne gabinety stomatologiczne, które są wyposażone w dane autoklawy. Jest to znakomita rekomendacja dla kupującego. Dobrze jest jeżeli sprzedający może wskazać np. przychodnię sieci medycznej lub akademię medyczną gdzie używanie autoklawów jest bardzo intensywne i sprawują się one oczywiście bez zarzutu.
13. Gwarancja.
Pamiętajmy zapytać sprzedawcę jaki okres gwarancji jest udzielony na autoklaw. Gwarancji udziela producent i zgodnie z przepisami w Polsce nie powinna być ona krótsza niż 2 lata. Producenci czasami oferują możliwość wydłużenia gwarancji pod warunkiem wykonania przeglądów technicznych po każdym roku użytkowania. Jest to dobre rozwiązanie kiedy chcemy mieć pewność, że nic złego nas nie zaskoczy w pracy autoklawu po zakończeniu podstawowego okresu gwarancji. Jednakże wykonywanie przeglądów okresowych powinno odbywać się zawsze, nawet jeżeli nie korzystamy z opcji wydłużonej gwarancji. Jest to tak samo ważne jak w przypadku naszych samochodów, z którymi jedziemy na okresowe kontrole każdego roku.
Życzymy trafnych wyborów i solidnych sprzedawców.
Zespół Promedus.
